NATUUR-ONTWIKKELING IN HET MARKDAL VAN NOORD-BRABANT
Het waterschap Brabantse Delta neemt de herinrichting van het Markdal op zich. Een privéinitiatief draagt aan dat nationaal natuurplan bij door aanleg van nieuwe natuur op de gronden van landgoed Daasdonk. Het Markdalproject bevindt zich in de provincie Noord-Brabant, waar de A58 de Mark-rivier kruist. Het gebied ligt in de gemeente Breda, aan de linkeroever van de Mark, en fungeert als historische grens tussen de deelgemeenten Ginneken in het noorden en Chaam in het zuiden. Het projectgebied omvat delen van de historische landgoederen Daasdonk en Schoondonk.
Een korte introductie
De landschapsbiografie onthult een rijke geschiedenis van natuurlijke en culturele ontwikkelingen. Oorspronkelijk bestond het gebied uit Eiken-Berkenbos op de mineraalarme stuifduinen, Eiken-Beukenbos op rijkere dekzanden, en vochtige Elzenbossen in de dalbodems. Met de menselijke vestiging verdwenen veel bossen, waarbij beuk en zomereik als eerste werden gekapt voor brand- en constructiehout. Uiteindelijk ontstond een open heidelandschap. De late middeleeuwen brachten dus ingrijpende veranderingen. Pauwels van der Daesdonck verwierf een uitgestrekt bos- en heidegebied, waarbij de naam Daasdonk ontstond uit de termen voor waterloop (As) en heuvel (Donk). De agrarische ontwikkeling volgde met het gebruik van potstalmest, wat de zandgronden verrijkte. Onder de familie Van de Schoten ontwikkelde het landgoed zich tot een renaissancistisch hof met een gelaagde indeling van hooiland, akkers, heide en bos. In de late 17de eeuw transformeerde George Lauder het landgoed door de bouw van een barok kasteel en een netwerk van lanen en hofgrachten, wat het landschap een formele structuur gaf. De 19de eeuw bracht expansie, maar ook verwoesting door de Belgische opstand en branden. Het kasteel werd gesloopt, hoewel de grachten bewaard bleven. De kasteelhoeves nemen de functies van het verdwenen hoofdgebouw over en de monumentale dreven blijven belangrijke herkenningspunten. De 20ste eeuw zag een verschuiving naar industriële landbouw, met ontbossing en schaalvergroting van percelen. De aanleg van de A58 in 1989 doorsneed historische lanen, maar veel van de barokke infrastructuur en natuurlijke elementen bleven behouden en blijven ecologisch waardevol. Vandaag de dag is het landgoed opgesplitst tussen particuliere eigenaren en een stichting en bestaat het uit een mix van bos, hooiland, akkerland en waterpartijen onder landbouwbeheer.
Domein Daasdonk
Het domein heeft het potentieel om tot Atlantisch Eiken-Beukenbos te ontwikkelen, met variaties afhankelijk van bodemtextuur en vochtigheid. Hoewel Zomereik domineert, geven de aanwezigheid van Grove den en Douglasspar een vertekend beeld van een Dennen-Eikenbos.
​
Een inventarisatie van soorten op 13 mei 2024 en 12 juni 2024 toonde beperkte biologische waarde, maar veel potentie voor natuurontwikkeling. Het groenareaal omvat bijzondere elementen zoals een oud-bos perceel langs een beukendreef, de ‘Zoete plas’ als habitat voor moerasplanten en amfibieën en droge oevers met Bosbes en Struikheide, een alluviaal bos en een ecologisch waardevol vochtig grasland met Grote vossenstaart.
​
Met de geplande herinrichting en natuurontwikkeling streeft het project naar een holistische benadering voor een ecologisch waardevol Markdal, waarin natuur en cultuurhistorie hand in hand gaan. Samenwerking tussen overheid en particulieren creëert een bredere riviercorridor en een natuurlijke verbinding tussen de Galderse en de Strijbeekse heide, waardoor het landschap zijn rijke erfgoed en ecologische functie kan behouden en versterken.
​
